Vindu 22 - Det siste

I kveld åpnet retreaten.

Så da lukker jeg adventsvinduene. Litt før tida, men...

tilbakeblikket må ligge litt.

Nå er jeg her og nå.

                                              
                                               God jul fra oss 9 julepilegrimer på Sandom!

Vindu 21: Før helga

I dag har jeg vært i Lom og gjort retreat-innkjøp. Det er ikke lite som skal til, med tanke på helgedager og stengte butikker.

Men jeg synes det er fint at det er slik likevel.

Da jeg kom til Japan for 30 år siden, hadde de fremdeles nyttårshelg. Tre stille dager på rad, uten shopping. Husmødrene laga nyttårsmat som sto seg. De skulle jo også ha fri. Det var helg. Slik vi har julehelg.

Nå har de åpne butikkene og handlenyttår spist opp helgedagene, og jeg tror de har tapt noe viktig. Selv om det er så praktisk å kunne stikke på butikken når som helst.

Å ta vare på helga – pusterommet – annerledesrommet.

Kanskje gjør det meg åpen for Gud på en annen måte enn ellers?

Vindu 20: Snart julekveld

 

julekvelden

vart dørene opna

og me gjekk stilt inn i æva

 

kveld attom tid og stad

 

juledags morgon

fann oss rikare att

då brann Du stilt i våre rom

 

kveld attom tid

og her er duka til møte

 

heretter er me

møtestader

julekvelder

der dører opnast

og Du og menneske finn kvarandre

 

stille rom

der tog står

og høgtalarane teier

 

kyrkjerom

der bord vert sette fram

og ljos tende

 

julekveld

men tog tråklar berre vidare

utanfor

 

( fra mi første jul i Japan)

Vindu 19: Stjernevegen

Jeg visste ikke at det fantes så mange stjerner før jeg kom hit.

Jeg har bodd for lenge i byen.

Men når jeg går langs Kollavegen, uten gatelys eller lys fra hus, ser jeg at de stjernebildene vi kjenner også har en bakgrunn av svakere stjernelys som strekker seg i en uendelighet bakover.

Det er når det er mørkest at stjernene blir tydelige. 

Når andre lys ikke tar fokuset vekk.

Hva er mitt fokus nå?

ここの星空は、何ともいえない。

星は、あれだかあったのか、と。

町の中を歩いていた私は知らなかった。

星はくらうほどみえる。

ほかの光がじゃまにならないとき。

Vindu 18: Fire lys

Søndag før jul. Når julaften og første juledag falt på en hverdag, som de oftest gjorde, var det denne søndagen som ble julefeiringa.

Men så ble 23. desember fridag da den nåværende keiseren kom på tronen, fordi det er hans fødselsdag. Og den kunne like gjerne brukes til å feire Kongenes Konges fødselsdag med noen! Jeg underviste ungdomsskolegruppa hver søndag i kirka, og et år laga vi dukketeater om de hellige tre konger, og framførte det på lysmessa om kvelden. Vi hadde brukt mesteparten av høstens samlimger til å lage dukker, kulisser og lyd, så vi trengte bare å stå bak og bevege dukkene. Etter denne harde jobbinga var det kjekt å invitere dem heim til meg til en liten julefest med god mat, og da passet 23. desember godt, for da hadde de jo fri på dagen.

Men et år fant jeg ut at vi skulle prøve å gjøre noe for noen andre istedet. Via en av de andre søndagsskolelærerne fikk jeg kontakt med et barnehjem. Vi  fikk lov å komme dit for å lage julepynt sammen med barna. Men dette idealistiske foretaket var ikke like populært som fest hos meg! Bare ei av jentene blei med. Men for henne ble det en sterk opplevelse. Ungene nærmest kasta seg over oss, sultne på kontakt, og ville nesten ikke la oss dra igjen! Dette var en ny side av Japan , som jeg ikke hadde visst fantes. Barnas kontakthunger og gleden over å få besøk utenfra, og den umiddelbare tilliten de viste, gjorde inntrykk. Og jeg skulle gjerne ha delt opplevelsen med mange i kirken…

Hva kan jeg gjøre for noen andre denne jula – noen som ikke har ressurser til å gi noe igjen?

津教会で働いていたとき毎週教会学校の中学生会で教えていました。ある年はかさたちの人形劇を作りました。人形から声や音楽の吹き込みまで、全部時間をかけて自分たちで用意していました。教会のクリスマス会でみなに見せました。あとで１２月２３日に、いつものように私の部屋で中学生だけのクリスマス会をやりました。ところが、次の年私が考えたのは、今度は自分たちの楽しみだけではなく、みなで人のために何かしてあげたら、どうか、とのこと。知り合いをとおして親のいない子供たちの施設と連絡がとれました。そして、２３日にそこへいって子供たちとクリスマス飾りを作ることにしました。行ったのは、私と中学生の女の子と二人だけでした。子供たちは大喜びで、私たちを離そうとしませんでした。すごく印象的な出会いでした。やはり、こんな日本もあったのね。。。

私たち二人は、その子供たちのさびしさを感じながら、行ってよかったと、帰りました。

今年のクリスマスに、お返しできない人のために何が出来るのでしょうか。

Vindu 17: Refleksjoner langs Kollavegen

I dag var jeg på Lillehammer, og spaserte hjem igjen fra busstoppet langs Kollavegen, ei strekning på 3,5 km.  Hvit veg omkranset av mørk skog, under stjernene. Ingen biler eller joggere , bare lyden av et fly som prøvde å konkurrere med de andre himmellysene.

Jeg gikk og tenkte på at slike veger kjenner jeg også fra Japan! En av dem gikk til fjellbygda Misugi, der det var ei lita kirke, og der har jeg opplevd flere julefester. Lange strekninger av vegen dit var uten veglys eller lys fra hus. Der kunne vi se både tanuki ( en slektning av vaskebjørn?) og rev i lyset fra billyktene, og vegen var omkranset av høye, mørke bartrær. Den vesle kirka lå i ei skråning mot elva, vis a vis landsbyens gravsted. Det første som møtte oss i døra, var den største julekransen jeg noensinne har sett, av ekte vare, plukket og laget på stedet!

Vanligvis kom det under 10 på gudstjenestene, men til jul var kirka full. Mange kom fra kirkene omkring for å støtte opp. Noen hadde fylt bilen med kaker fra formiddagens fest, for jul i Misugi var alltid på ettermiddags-eller kveldstid.

Kirkerommet liknet ei gammeldags skolestue, med stoler og pulter.  Det var et lite orgel foran, og et muntert  juletre. Etter lysmessa ble pulter og stoler plassert i en stor hestesko  . Og her fikk vi den mest eksotiske julemiddagen jeg har smakt – skikkelig stedegen, og velsmakende! Det var ei diger gryte med vinterretten oden, som er kjøtt, hele kokte egg, rotfrukter, fiskemat mm som har stått og putret i en god saus av bl.a. soya, helt til eggene har blitt brune på utsida. Så porsjoneres den ut,tilsettes litt godt krydret saus, og serveres med dampende ris, og ditto  miso-suppe. Det er bare deilig, og dette er det eneste stedet jeg har fått det som julemat. Men hvorfor ikke? Alle blir varme og glade og mette, og vi kan fortsette festen med sang – og musikk-opptredener, allsang og hyggelig prat. De søte, gode vinter-mandarinene(mikan) hører selvsagt med, og varm te, og så bløtkake.

Hva om jeg gjorde noe annerledes denne jula?

Kunne det bli et nytt møte med Jesusbarnet? 

今日リレハマー市へ行って来ました。行き帰りはバスで、ここからバスステーまで３．５キロです。零下１０度以下であっても、運動がてら歩いてきた。さびしい道ですので、星空はすばらしかった！

そこで、美杉村のことを思い出しました。そこへ通っていった道も狭くて、森の中のみちだった。特に美杉教会のクリスマスのことを思い出しました。あそこのクリスマス料理はいつもおでんでした。とてもおいしくて、すばらしいクリスマス会でした。ノルウエー人にとって、少しかわっていますが、日本の冬料理をクリスマス料理に作るのは、すばらしいことだと思います。

美杉教会のクリスマスを懐かしく思っています。そして、自分はこのクリスマスこそ何かいつものことと違っていることをすれば、クリスマスの意味はもっとはっきりするなのではないか、と考えるようになりました。

Vindu 16: Lystunnellen

Vanligvis tenker vi på mørke og tunge tider når vi snakker om å komme gjennom en tunnel i overført betydning. Men her er lystunnellen!

Jeg kom til å tenke på den mens jeg satt og laga opplegg til nyttårsretreaten, og fant dette:

" Folkeslag skal gå mot ditt lys, konger gå mot din soloppgang."

Er det ikke fint illustrert ovenfor?

Lystunnellen fantes i en stor park nær Nagoya. Vår og høst blomstret det blomster, rundt jul og nyttår lys.

Denne tradisjonen med å pynte med elektrisk lys ute i forbindelse med jul/nyttår er jo ikke opprinnelig japansk, men har bredt seg de siste årene. Spesielt etter det store jordskjelvet i Hanshin-området ( der Kobe ligger) i 1995.Da var det noen som fant ut at de ville minnes ofrene med å lage lysgater i desember. Og når japanerne gjør noe, gjør de det grundig! Tenk deg at du går og er omgitt av et hav av lys, og ei folkemengde så tett at du må puste i takt med sidemannen  - dere siger framover i lysglansen, flere kvartaler varer det, helt til det stopper i en stor park litt nedenfor Kobe stasjon, og folkemengden løser seg sakte opp og hver finner sin bil og sitt tog. En og annen mobiltelefon eller et kamera prøver forgjeves å fange inn prakten. Men det må sees og oppleves! Det er som en annen verden.

Å gå her ble en slags juletradisjon, en erstatning for alle de norske julegatene. Og det en god en !

"Folkeslag skal gå mot ditt lys" - måtte det bli tett da også!

Vindu 15: Enkle gleder

Jeg har fått tak i julenek, og gleder meg som en unge . Det første som jeg har satt opp selv! Så nå er det juletun her, med adventstre og nek, og krans på døra. Stjerner og lys i vinduskarmene.

Å feire jul for første gang her for 4 år siden var som å “grynne” over et snødekt jorde. De små tingene som alle andre tok som selvsagt, var nye for meg. Jeg skulle feire norsk jul i eget hjem for første gang, med mine egne, og ikke barndomshjemmets ting og tradisjoner! For der har jeg jo feira mange juler, og takker for dem… Men nå tok jeg den norske jula i eie, selv om jeg holder fast på at jeg vil feire den med retreat!

Så frydet jeg meg over å kunne gå ut og velge et juletre, sage ned og ta med hjem selv. Jeg kjøpte juletrefot og “ordentlige” juletrelys. Og adventsstjerne, for nå hadde jeg et vindu den syntes skikkelig gjennom.

Selvfølgelig feira jeg jul i egen leilighet i Japan. Men det var ikke lett å få tak i et ekte juletre, noe bildet idag illustrerer! Og japanske stuer er ikke laga for å se inn i. De har begynt å pynte med julelys på utsiden istedet.

Og endelig synes jeg juletrepynten kommer til sin rett. De to slitte eskene har fulgt meg i alle år, litt fra Japan, litt fra Norge, noe kjøpt og noe laget.

Jeg skal som sagt være på retreat i jula, og ikke engang overnatte her. Men jeg kommer nok til å pynte treet likevel. Det er allerede lenge siden jeg bestemte meg for hvilket tre det måtte bli…

Små barn har enkle gleder – ja, Guds barn har enkle gleder! Og dype.

こちに着てから、クリスマスの楽しみが増えました。たとえば、自分で近くでクリスマス・ツリーをきってきます。日本から持ってきた飾りを生かします！

シンプル・ライフですね。

そういう楽しくても、豪華でないクリスマスを祝いたい。初めてのクリスマスのように。

子供を喜ばせるのは、簡単だといわれます。神様の子供もそうです。シンプルでも深い喜びです。

Vindu 14: Pepperkaker

I dag kunne jeg konstatere at småkakene på Sandom er i boks – takket være frivillige! Bortsett fra pepperkakene…

Hvorfor tenker jeg at de må være med?

Jeg tror det er fordi de var eksotiske i Japan – tenk bare: Pepperkaker! Folk sperra øynene opp når de hørte navnet oversatt til japansk. Så dette var en favoritt på bakekurs før jul, og som innslag på kjærlighetsmåltidet vi feira jul med i kirka. Jeg ga også naboene i blokka en pose pepperkaker og et julekort som hilsen. Jula var ei fin tid for å bli kjent!

Og så kunne barna være med og lage figurer så mye de ville. En gang laget vi hull i dem før de ble stekt, for å kunne sette sløyfe på og bruke dem som gave på barnefest før jul.

Og mens kirkerommet fyltes av herlig duft satte vi oss rundt bordet og snakka om hva jula er.

Bildet er fra min siste jul i Japan, som ble preget av ei stor sorg: Ei av de søkende som er med og baker her, døde av en overdose med piller bare ei uke før jul. Kanskje var det et uhell, kanskje tok hun sitt eget liv.

Og kanskje er det også det pepperkakene minner meg om?

Å ikke kunne strekke til overfor dem en har fått ansvar for.

Men tiden gjør også minnene myke – bare et streif av vemod når bildet dukker opp.

Og jeg kan overlate det til Ham som kjenner alt.

クリスマスの小クッキーはほとんど出来ていますーペパークッキー以外に。

日本にいたときは、このこしょクッキーをいつも作りました。お菓子教室にも、教会のクリスマスにも。そして、近所の方のクリスマス・挨拶にも。

このクッキーは、子供たちのにんきものだった。いろいろな形は出来ますね。焼く前に穴をあければ赤いりっぼんもつけられます。そうすると最高の子供クリスマス・プレゼントです。

クッキーの香りが漂っていく部屋のテーブルを囲んでクリスマスの話もします。。

この写真は私が日本にいた最後のクリスマスにとりました。このクリスマスには、悲しいことがありました。一緒にクッキーを作ってくれた求道者の女性がクリスマスの一週間前になくなりました。自殺か、事故かは、はっきりわかりませんが。

ぺぱー・クッキーを作ると、彼女のことを思い出します。自分が足りなかったことも。

しかし、時間がたつにつれて悲しみもやわらかくなってきます。写真を見るときだけ、思い出に触れる。

そして、すべてを知ってくださる神様にすべてをゆだねます。

Vindu 13: Når jeg ikke rydder tid

                                                              er det en annen som gjør det…

Dagen som så så travel ut, ble romslig på grunn av avlysninger av møter, ting jeg ikke hadde kontroll over.

Jeg undrer meg av og til over dette. Og lurer på om han rydder plass når han ser at jeg trenger det…

Det er kanskje selvsentrert å tenke slik, men det er lov å undres, midt i førjulstida.

For dette har skjedd mange ganger. Noen har ryddet rom for meg når jeg ikke har hatt vett til å gjøre det selv.

“Det er forgjeves at dere står tidlig opp og legger dere seint. Det samme gir han sine venner når de sover.” (fritt etter salme 127)

Han utfordrer meg stadig på dette. Det var aktuelt når jeg ville bruke kveldene til forberedelse og natta til julebrev under Japantida. Og det er det her på Sandom. Når jeg for eksempel står opp klokka seks for å rekke å gjøre klar varm lunsj til ei gruppe som likevel ikke kommer.

Å senke skuldrene og kjenne at en annen har kontrollen…også i desember!

I tillegg har jeg hatt gleden av å synge i kor på konsert – riktig lovsynge ham!

Og hele to av middagene til juleretreaten er nå i (fryse)- boks!

今日６時におきました、早く仕事へ行きました。お客様のお昼ご飯を作らないといけないと、思いました。ところが、お客様はこない、と連絡がありました。

忙しい時期なのに、無理をしていろいろしようと、思うと、神様は、スペースを作ってくださる。今日もそうでした。夕方は、婦人会で、夜は聖歌隊のクリスマス・コンサートで、おかげさまでゆっくりできました。

日本にいたときからよく経験しました。私が無理をしようとすると、神様が優しくストップ、といってくださる。早く起きても、遅く寝ても、無駄です。主は、夜寝ている友に必要なものを与えてくださる、と。

Vindu 12: Bare altfor travel…

Advent kan være altfor travel, fordi jeg prøver å presse for mye inn i tida…og pus ser på meg med store øyne, når det ikke er tid for kos en gang! Når morgendagen er over, pus...

Vindu 11: Julebrev–meditasjon

 
Barnet.
Denne jula sitter jeg med barnet på fanget.
I fred. I tilbedelse.
Jeg kjenner varmen. Kjenner på noe stort.
Han er min far – min bror – min venn –
Og nå barnet – barnet jeg aldri fikk.
Barnet jeg fikk!
Og jeg holder ham varlig og fast. Jeg er nær.
Han er nær.
Nærere enn noen gang…
Mens jeg tenker på og ber for alle dem som dette året mistet sine barn så altfor tidlig…

Vindu 10: Førjulsbakst

I dag har jeg bakt Lussekatter til kvinneforeningsmøtet tirsdag. Vi skal ha møte klokka fem, så kan de som vil også få med seg julekonserten i Lomskyrkja seinere på kvelden. Selv blir jeg bare med på begynnelsen, siden Lomsklangen skal øve endel i kyrkja først…

Å bake er også en måte å rydde veg på. Og nå snakker vi ikke om vegen til mannens hjerte!! Slik har det ihvertfall ikke fungert for meg-. Men jeg hadde mange bake-og koke-kurs i kirka og hjemme i leiligheten min i Japan.  Etter at jeg kom til Sandom, har jeg imidlertid skjønt at jeg har mye å lære når det gjelder norsk mat…!

Uansett, jeg laget fruktkaker og pepperkaker og grovbrød, og alle var vel fornøyde, også med kaffe-og bibelstunda når baksten var ferdig, eller mens vi venta på at den skulle bli det! Så kunne vi jo snakke litt om julepynten og meningen med den, også. Og øve oss på julesangene. Slik har flere av mine venninner, naboer, engelskelever og deres venninner blitt kjent med julebudskapet. Hvor de er nå, vet jeg ikke, men det gjør han som er vegen.

Det var kanskje på grunn av bakinga at menigheten i Yokkaichi ga meg to flotte, hjemmelagede forklær da jeg skulle heim etter første periode! De har ligget i en skuff helt siden da, men i det siste har jeg begynt å bruke dem. Det var jo derfor jeg fikk dem, tenker jeg – og så minner de meg om giverne, og å be for dem.

今日は、婦人会のために、Lussekatterとうい菓子パンを焼きました。Luciaの日は１２月１３日です。その日には、たまたま婦人会も、教会のクリスマス・コンサートもあります。

ケーキ作りも道備えのひとつの方法ですね。私はよく教会でまたは、自分の部屋で、お菓子教室を開いていました。ところで、こちへ着てからわかったのは、私のノルウエー料理の不十分なことです。。。

とにかく、日本でペパークッキーに、フルーツ・ケーキに、黒パンに、全部教えたりしました。そして、皆さんは喜んでくださったのです。ケーキがオーブンでできるまでに、コーヒーを飲んだり、聖書の話をしたりしました。クリスマス飾りのことも説明して、賛美歌を歌いました。こうして友達や近所の方とか英語クラスの生徒たちとその友達は、クリスマスのメッセージを聞くことができました。彼女たちは今どこにいるのかは、私はわかりませんが、道である方がご存知です。

料理教室のこともあって、四日市教会の皆様に素敵なエープロンを二つ頂ましt。長い間たんすに入ったままでした。きれいですので着るのはもったいないと思いました。でも、最近は、出しました。なぜかといいますと、使うためにいただいたでしょう。それに、きるたんびにその教会のことを思い出したり祈ったりすることもできます。

Vindu 9: Å rydde veg

Dagens tema sa seg igrunnen selv. Det var snø og vind i natt, så det var bare å ta snøskuffa fatt på parkeringsplassen. For etpar dager siden rydda jeg veg på en annen måte – jeg vannet den! Det vil si at jeg helte vann på stålisen og kasta sand eller snø over. Så gjorde kuldegradene sitt, og naboen kunne komme trygt ned til Nord Sandom med bilen.

Å rydde veg – et adventstema…

Mye av tjenesten i Japan var å rydde veg og legge til rette slik at mennesker kunne bli mer åpne for Jesus. Det er forresten det jeg driver med nå også – meditasjonsopplegget til jul og nyttår! Jeg lager ikke svarene, bare antyder retning, slik at Den Hellige Ånd får lede den enkelte gjest som Han vil….

Å være misjonær kunne bety å rydde veg på utradisjonelle måter. På bildet gjør jeg det jeg likte best, å preke i kirka, men det bød seg også andre prekestoler!

I flere år ble den norske prestefamilien og jeg invitert til et stort julearrangement på et leirsted, eller pensjonat, i ei av nabobygdene. Foranledningen var at de ønska en blåøyd julenisse… Vi forhandlet oss fram til en juleandakt også, så presten stilte i nissedrakt, og jeg i bunad for å presentere julas budskap! Ute i den mørke kvelden med over hundre mennesker tilstede var den praktiske delen ei stor utfordring, med lyskastere og høytaler. Størst oppmerksomhet fikk selvfølgelig nissen, som et år ankom i et kjempereinsdyr, et annet år i rakett!!! Så ble det gaver, og mat inne , i allefall for aktørene. Det var moro, men ble noen veger rydda? Det er det ikke så lett å svare på, men kontakter blei knytta, og menigheten fikk godt rykte. Vegrydding tar tid…Vi hadde også menighetstur med overnatting til dette stedet, Chakura utenfor byen Matsusaka.

Å rydde veg – noen ganger med snøskuffe, andre ganger med vann og snø – . Eller nissedrakt!

夕べは、また吹雪で今朝雪がけをしなければなりませんでした。二日前氷に水をかけてその上に雪や砂をかけました。そうしたら、零下が働いて、滑れなくなります。道を用意するって、いろいろな方法がありますね。宣教師の仕事も道を備えることですね。私の今の仕事もそうなのですが。

宣教師は時々変わった方法で道を開こうとします。上の写真で河芸教会の礼拝説教をさせていただいていますが、違った説教壇もありました。

松阪に住んでいたとき、ノルウエー人の牧師先生ご家族はある田舎町のクリスマス会に招待されました。なぜなら、目の青いサンタに着てほしいとのことで。が、私たちは、条件を出しました。クリスマス・メッセージもしたいのです。

そうしたら、牧師先生は、サンタ・クロースで、私は民族衣装でイエス様のことを少し話しました。百人以上がきてくれて、プログラムはすべて夜空の下。

楽しかったです！それで、道が開いたのでしょうか。それはわかりません。道路工事には時間がかかります。

そして、やり方もいろいろ。

Vindu 8: Velkommen!

Når det ikke var noen annen til å gjøre det, måtte jeg skrive de store plakatene som vi satte opp utenfor kirka tidlig i advent, med stor tusj og tunga rett i munnen!

汚い字でも、私はときとき自分でクリスマスのポスターを書かないといけませんでした。

Velkommen til jul for barn 16.desember”

“Velkommen til julegudstjeneste og festmåltid 24.desember klokka 1030, og til julekveldsmesse på kvelden.”

Dette året falt julaften på en søndag, og vi kunne riktig feire jul. Ellers måtte vi ta den søndagen som lå nærmest, for her er den eneste røde datoen i jula keiserens fødselsdag 23.desember. Da går det forresten godt an å feire Kongenes Konge også!

Å feire jul mens alle andre har hverdag – det er ganske spesielt!四日市にいて最後のクリスマスは、ちょうど２４日でした。ノルウエー人のわたしにとって、平日のクリスマスは不思議なものでした。教会の私たちが祝いをしてもまわりは仕事をしたりします。

Men så var den første julekvelden sikkert en hverdag.

しかし、初めてのクリスマスは、平日にちがいませんでした。

Og det er der han vil bli født og leve – både i øst og vest….

イエス様は、私たちの平日に生まれ、そこで生きて生きたいと思います。西洋でも、東洋であっても。。

Vindu 7: Juleposten

Dette ser veldig rotete ut, men det er julepostmappa som er poenget!

Tidlig i advent begynte julebrev og kort fra Norge å strømme inn. LMF-damene var helt klart vinneren her! Brevene og kortene ble lest med andakt og tente lys til en kopp kaffe, og så plassert i mappa. De som egnet seg best, ble siden hengt opp på veggen.

Mine egne julekort da?

Etterhvert ga jeg mer eller mindre opp å få alle ut før jul. Kirkens julearrangementer og forberedelser måtte gå først. I stedet svarte jeg på brevene like over nyttår.

Juleposten til Japan skulle vært avgårde i går. Jeg skriver kort for hånd til noen få som jeg vet ikke har eller sjekker e-post. Tegnene er ikke fine, og jeg må stadig se etter i den elektroniske ordboka om skrivemåten er riktig. I kveld oppdaget jeg at jeg hadde skrevet “vende tilbake” istedet for “møte”, men jeg håper mottakerne forstår sammenhengen. Det dreier seg om å møte et godt nytt år. Japanerne bruker nemlig ikke “godt nyttår” før 1.januar. Da gratulerer de med det som allerede er der. Så før den store nyttårshøytiden sier de noe sånt som “ jeg håper at du vil gå mot et godt år.”

I kveld skrev jeg til en av mine japansklærere, og slo heldigvis opp slik at jeg oppdaget feilen!

Og jeg takker for alle som hjalp meg til å komme gjennom språkmuren og alle som tålmodig hørte på – og alle som overbærende leser mine barnslige tegn og gleder seg over dem. “ Du skriver bare mail, og trykte brev, “ klagde ei venninne. Hun ville ha mine egne, vaklende tegn. Slikt varmer!

Ikke fullkommen, men ekte. Slik får jeg være overfor Gud også, og bli tatt imot med mine mange skrivefeil.

これは、四日市のマンシオンの台所です。きたないですが、中心はクリスマス・カードを入れる袋です。父がずっと前作ってくれたものです。

クリスマス前の楽しみの一つは、ノルウエーから届けてくるカードや手紙でした。ゆっくり一休みして読んでいました。私自身は、教会の仕事で忙しかったですので、なかなか書けませんでした。ですから、お正月に入ってからそれぞれにお礼を書きました。

今は、日本へのクリスマス・カードを書いています。辞書を見ながら。さっき気がついたのは、よいお年をお迎えくださいと、書くつもりでしたのに、迎ではなく返を書いてしまったのです。それはちょうど日本語の先生に書くときでよかったと思います。

日本語を教えてくださったみなさんに感謝しています。不十分な日本語を聞いてくださっている皆様にも。そして、私のきたない字を喜んでくださっている友達に。印刷物やメールではなく、あなたの書いた字をください、と言われたのです。うれしいですね。私をそのまま受け入れてくれている。

完璧ではなく、そのままでいい！神様こそ私の書き間違いをそのままでやさしく受け入れてくださっているの。

Vindu 6: Fellesskapsrom

To adventslys er tent - her i min japanske adventsstue, og reisa inn i adventen fortsetter. I dag gikk den helt til Lillehammer, fram og tilbake, nesten 3 timer hver vei, for å være med på et møte - ei lyttegruppe. Det finnes så viktige møter som ikke har direkte med jobben å gjøre, men er for egen utvikling, og fellesskap med andre som er i samme situasjon. Dette minner også om Japan, der jeg ikke sjelden reiste i like mange timer med tog fram og tilbake fra Mie fylke , for å være med på møter inne i Osaka og Kobe. Det var viktig å treffe andre nordmenn, og feire advent midt i omgivelser som allerede var langt på veg inn i jula. Da kunne vi boltre oss i lilla, synge norske sanger og smake på hverandres julebakst. Et livgivende pusterom midt i forberedelsene!

Akkurat som denne dagen har vært. Og som jeg ønsket å skape for mine japanske venner, i min egen stue.　Også i Nystuggu på Nord Sandom.

Hva er ditt pusterom i advent? Ditt fellesskapsrom?

今日は、早起きでした。なぜなら、リレハマーまでいってきました。片道バスで３時間でした。こんな忙しい時期にはどうして、こんな遠いところまでいくのでしょうか。仕事を休んでです。それは同じ奉仕をしている仲間に会うためでした。私たちはただそれぞれで45分間それぞれで祈って、その経験を話し合ったのです。それから一緒にお昼を食べてまた帰りました。日本にいたときもよく三重県から大阪や神戸まで日帰りでいきました。それもなかまとの交わりのためでした。忙しいアドベントのときに、宣教師仲間と一緒にノルウエーの伝統を大切にして、一緒に祈ったり、賛美したりしました。人間には、そういうほっとできる部屋が大切なのではないか。そのためには、少し旅をしてもいいぐらい。写真は、四日市のマンシオンからです。私のアドベント部屋でした。友達がほっとできる部屋も作りたいと思いました。

あなたのほっとできる部屋とは、どこでしょう、

Vindu 5: Messias

I kveld har Lomsklangen hatt sangøvelse – det er julekonsert i Lomskyrkja i neste uke.

Korsang og korøvelser hørte også med til førjulstida i Japan.En av kveldene i jula var ofte avsatt til carrolling. Det kunne bety å stå og hutre utenfor stasjonen med batterilys i hendene, eller å besøke folk som hadde kontakt med menigheten, for eksempel foreldre til søndagsskolebarna.

Den største carrollingen jeg har vært med på, ble arrangert og sponset av jernbaneselskapet Kintetsu! De skulle innvie et nytt shoppingsenter på stasjonsområdet, og inviterte alle de 10 kirkene i byen til å kaste glans over festen med carrolling. Bestillingen var ei avslutning på stasjonen med Hallelujakoret fra Händels Messias, etter at vi hadde gått og sunget gjennom handlegatene rundt stasjonen. Jernbanen stilte med bevertning og batterilys.

Så toget vi fram, jeg framst med gitaren sammen med den anglikanske presten som spilte på et bærbart keyboard. Folk stoppet opp midt i sine travle nyttårsforberedelser.

Hvor vakkert det var, vet jeg ikke…men det viktigste var at menighetene i byen fikk denne plattformen for å fortelle om hva jula er, og vise at vi kunne stå samlet om det viktigste.

Lomskyrkja og stasjonen i en japansk by – kan det tenkes større motsetninger?

Men barnet – Messias – er den samme.

来週はクリスマス・コンサ－トです。場所は、ロムの古い教会です。とても素敵なたてもので、夏になると日本人の観光客も沢山来ます。今日その練習をしてきたのです。私たちの聖歌隊が歌うからです。

そういうことで、日本にいたときのcarrollingのことを思い出しました。四日市にいたときのことですが、クリスマスの前に近鉄に頼まれて、町中の教会が駅で新しくできたモールでcarrollingをしていたことがありました。私はギターをもって、聖公会の牧師様とならんで、先頭にたって町を歩き回りまりました。そして、最後にモールに集まって、メシアのハレルヤコーラスを歌いました！信者さんがひとつになって一緒に賛美したことは、すばらしい証でした。

ロムの教会と、四日市の駅は、似ているところはあまりないですね。でも、私たちが賛美しているメシア、主は、同じです。

Vindu 4: Blåøyd japaner?

                                                                      

Å invitere til jul…det kunne være et juleverksted for barna i nabolaget eller søndagsskolen, og vennene deres. Ei dame i menigheten leide et rom inne i byen. Det var ikke stort, men hun stilte det til disposisjon for barnemøter. Og der stod vi på gata utenfor og inviterte vi til julefest for barna som gikk på skole i nærheten.( Dette var nemlig lenge før gassangrepet på undergrunnen i Tokyo i 1995 mistenkeliggjorde slik utdeling)

Løpesedlene var skrevet for hånd og trykt for hånd på prestekontoret…men presten var kunstner, og kunn gjøre dem innbydende med tegningene sine.

Vel, jeg står utenfor og smiler til barna som strømmer ut av skoleporten med sine røde og svarte ransler. Da stopper en liten pjokk på 9-10 år opp foran meg. Han stirrer meg intenst inn i ansiktet. Lenge. Istedet for å kjenne på irritasjon, som jeg ofte gjorde når jeg ble trøtt av å være synlig hele tida og bli ropt “utlending” eller “se, der går en amerikaner” etter, syntes jeg bare han var søt. Så jeg smilte og sa : Konnichiwa! ( God dag!)

Gutten rista litt på hodet, trakk blikket til seg og mumlet for seg selv: – Så er hun japaner likevel! – før han rusla videre heimover.

Jeg ble varm om hjertet og tok det med meg som en kompliment.

Å lære den andres språk, og bruke det – er vegen til fellesskap.

Som Gud gjorde da han kom som et lite sårbart barn.

四日市の市内であったことです。

信者さんの１DKで教会学校を始めました。牧師さん夫婦と姉妹と私の四人でした。帰ってくる子供たちにチラシを配って、クリスマス会もやりました。

そのときのことでした。私が外でクリスマス会の案内を配っていました。私を見て９歳ぐらいの男の子が私の前に立ち止まりました。黙ってじっと私の顔を見ているの。普段はいつも目立つので、じっと見られるのがいやでした。外人とかアメリカ人とかいわれるのです。疲れるとそんなことでいらだってきます。ところが、あの坊やはあまりにもかわいかったのでほほえみながら　こんにちは、と　それだけ声をかけました。それで彼は自分にいいうように静かに　やっぱり日本人だ！、また歩き続けた。

心が暖かく感じ始めました。

人のことばを習うのは大切ですね。それこそ交わりへの道です。

神様も小さくて弱い子供になって私たちに語り始めました。

Vindu 3: Julegudinne med gaver?

På slutten av første periode var ikke motivasjonen til å gå inn i den travle adventstida særlig stor. Men så fikk jeg en høytidelig invitasjon til å delta i et internasjonalt juleselskap i Nagoya.. Jeg ble bedt om å stille i nasjonaldrakt, og si litt om julefeiringa i mitt land.  – Det kunne jo være moro, tenkte jeg og takket ja.

Det er ikke så mye jeg husker fra selve selskapet,men vi fikk god mat, og jeg tilbrakte mesteparten av tida med å lytte til en student fra Nigeria som var glad for å finne noen å dele sine frustrasjoner over hverdagen i Japan med.

Men så kom aftenens høydepunkt. Konferansieren forkynte med høy røst at nå kom overraskelsene – båret inn av en vakker julegudinne! Og inn kom ei jente kledd i kvite, flagrende gevanter som ei gresk gudinne. Noen engel var det ihvertfall ikke! Jeg husker sjokket som om det var igår : De  har stelt istand alt dette uten å ha den minste peiling på hva kristen jul dreier seg om! Men jeg vet hva det er – og jeg er her for å fortelle det. Og det handlet ikke om at jeg savnet  julenissen….

Sjokket vekket all mulig motivasjon til å riktig kaste meg inn i adventstida med fornyet energi. Blanda med glede over å kjenne Jesus og lengsel etter å fortelle så mange som mulig om innholdet i kirkens jul .

Handler det om å tenne et lys istedet for å klage over mørket?

四日市にいたときのことでしたが、あの年は、私が少し疲れていて、なかなか教会のクリスマス活動に入りたいと思いませんでした

そのとき、名古屋のあるところに招待されたのです。民族衣装を着て、自分の国のクリスマスについて話すようにと、　いわれたのです。いろいろな国の方が集まりました。楽しかったですが、終わろうとしたときに、司会者がこんなことを発表しました。最後に、美しい女神が皆様のプレゼントを持ってきます
と。それから、白い衣を着ている女性が舞台に入ってきたのです。天使とは、かなり違う。

私は、ショックを受けました。この方たちは、教会のクリスマスを全然知らないのに、こうして
クリスマスを祝っているのです。

そのショックで私の疲れがどこかへ消えてしまいました。私が本当のクリスマスを知っているの！
イエス様のことをできるだけ多くの人に知らせたい、と、喜んでその年も教会のクリスマス活動に入ったのです。
暗闇の文句を言ううよりも、蝋燭一本にでも日をつけましょう。

Vindu 2: Den første jul i et fremmed land

Det første lyset er tent i staken . Vi venter!

Jeg kjøpte staken min “første jul i et fremmed land” ( som snart ikke ble så fremmed lenger!) Stedet var sjømannskirka i Kobe, og det var min første ordentlige adventsstake, håndlaget av smijern. Lysene dens har skapt stemning om mange kaffebord, og den har hørt meg fortelle om hva lysene betyr, på mer eller mindre stotrende japansk.

Advent – det betød å invitere venner, engelskklasseelever, søkende, søndagsskolen osv heim til den julepyntede stua. Servere heimebakte julekaker, synge kjente julesanger, bruke pynten som motivasjon og hjelpemiddel for å fortelle om hva vi i kirken egentlig mener med jul. Fortelle om Gud som kom til oss som et sårbart barn. Invitere til julefeiring i kirka.

Adventen hadde en ekstra forventning med seg – å gi det videre til flest mulig, for i disse ukene fram til jul har vi en felles platform: Julepynten, ute og inne, julesangene som høres overalt.

Kjenner jeg på denne forventningen nå?

Venter jeg at flere lys skal bli tent?

それは私の部屋です。最初のアドベントのキャンドルにも火がついています。

キャンドルスタンドは日本で最初のクリスマスに神戸海員教会で買ったものです。

アドベントの時期に蝋燭を囲んでいるお客さんにクリスマスのことを話したりクリスマスの歌を歌ったりしていました。そして私が作ったお菓子もみなで食べました。日本でアドベントの時期は伝道のときでした。できるだけ多くの人にイエス様のことを伝えたかったのです。ですから、早くから部屋にクリスマス人形などを飾って友達に、求道者に、英語クラスの生徒たちに、そういう方たちをこの時期に家に呼びました。そして、教会のクリスマス会に招待しました。

多くの人にクリスマスの意味が伝えたい、といいう大きな希望を持っていました。

今もそうでしょうか。

アドベントのキャンドルが増えてくるように、今年も。

Vindu 1: Å gå tilbake

Å pynte til advent – for meg er det å pleie sine røtter for å få nytt feste i virkeligheten. Pynten som har fulgt med fra Japan, representerer sine historier, og jeg tar dem fram og lar dem få liv her.
Så er det også 30 år siden min første jul i Japan. Den satte kursen for julene som kom etter. Derfor vil denne adventsbloggen være preget av tilbakeblikk, men altså for å kunne gå videre i den sammenhengen jeg er i nå.

Det første minnet er julekrybba. Om jeg har skrevet det før, skader det ikke å gjenta. Jeg laget denne under min første periode i Japan. Figurene fikk japanske klær og japanske trekk, og fikk sin plass på orgelet i kirka.
Da jeg kom tilbake til Yokkaichi for ca 7 år siden, kunne jeg ikke finne dem. Men det var ikke så farlig. Istedet hadde en dame i menigheten laget noen flotte, store krybbefigurer av stoff. “Slik skal det være,” tenkte jeg. Lokale krefter skal ta over.
Men en gang jeg rydda i et skap i kirka, fant jeg de jeg hadde laga. Jeg tok dem med meg, for nå betydde de mest for meg – og står hver advent i vinduet i Veslestuggu på Sandom. For det har jeg også med meg fra Japan – krybba skal opp i advent og vise hvem vi venter på.

私が　初めて日本に来たのは、３０年前でした。 それでこのブログに日本で作った思い出を書きたいと思います。
第一は四日市教会で作ったクリスマス人形です。その人形は今毎年のアドベンとから私の部屋に飾ってあります。なぜなら、２００４年にまた四日市に戻ったときには、教会の方が新しい人形を作ったのです。それを見て私も喜びました。宣教師のつとめは、教会の皆様の賜物を生かすことだからです。
そしてある日、私がずっと前作った人形を引き出しの中に見つかりました。それを黙って取り出して、国にもって帰りました。そして今毎年見ながら日本のことを懐かしく思い出しています。私は本当のクリスマスの喜びが見つけたところは日本の教会だといってもいいのです。

Den første jul i et fremmed land

 
I år er det 30 år siden jeg feira min første jul i et fremmed land. Det vil si, etter hvert ble landet mindre fremmed, og feiringa min egen. Så nå følger jeg opp med å lede retreat i jula her på Sandom. Det er meningsfylt på samme måten som i Japan: Juletekstene står i sentrum, og det er ikke bare familiefellesskapet som samler seg. Men nok om mine kjepphester angående julefeiring! La dem ikke ta julestemninga fra deg, for nå går jeg over til emnet – den første jula i Japan, ja, heimefra i det hele tatt. - Ville det bli jul? Snø var det i hvert fall ikke…selv om pynten var på plass i butikkene.
Jeg gikk på språkskolen i Kobe for å lære japansk, og hadde kommet dit i august. - Hvor skulle jeg feire jul, og med hvem? Det hadde jeg ikke trengt å bekymre meg for. Vi var flere misjonærer både på skolen og i byen, og jeg ble bedt heim til en familie på julaften. De hadde kommet til Japan året før, og hadde en liten gutt. Vi var to “tanter” som var invitert. Ingen skulle behøve å sitte alene julekvelden. Slik begynte et 30 – årig vennskap.
Mye fra denne kvelden har gått i glemmeboka. Jeg tror det var den “riktige” dagen. Vi måtte ellers tilpasse oss et samfunn uten røde datoer i jula. I alle fall – det var norske julesanger, pakker, juleevangelium, og en deilig julemiddag! Og her er vi ved poenget: Det var skikkelig svineribbe, som jeg ikke spiste så ofte ellers. Vi koste oss, og muligens ble det for mye av alt det gode, for dagen etter…
Jeg hadde gledet meg stort til gudstjenesten i den norske sjømannskirka. Og så våkna jeg kvalm og elendig på første juledag! Det var en skikkelig nedtur, og helt utelukket å stå opp og ta toget inn til byen. Jeg gråt og savna alt heime og syntes veldig synd i meg selv.
Heldigvis var min første jul i et fremmed land ikke over med det! Alle vi norske språkstudentene var tilknytta hver si japanske menighet. Jeg gikk i Myodani, der Anders og Møyfrid Eraker arbeidet som misjonærer. Av naturlige grunner skulle de ha menighetens julefeiring om kvelden, med lysmesse, og fest etterpå. Jeg ble bedre utover dagen, så jeg tok på bunaden og dro avgårde.
Jeg husker ikke så mye fra lysmessa, eller fra festen. Men det som sitter spikret fast, er at vi hadde laget bløtkake til 30 personer, og så kom det minst dobbelt så mange! Og det ble kake til alle! Jeg tror englene gledet seg ekstra den kvelden over alle som fikk høre om Jesu fødsel for første gang…
Seint den kvelden dro vi glade tilbake til byen. Nedturen fra morgenen var glemt. Jeg var blitt overrasket av en ny juleglede – den som handler om å dele - både Jesus og bløtkake.
Og min egen julefeiring hadde fått en ny retning.

Blomsterspråk på retreat

                                               Velkommen til husfolk rundt kjøkkenbordet

                                                        Velkommen til gjester i kapellet

                                                                    Etter haglskuren

     Underveis - vilt og vakkert, skjørt og vakkert...

Fra solstolen

Jeg sitter med min frokostkaffekopp og betrakter blomsterbedet foran huset mitt.

Mens jeg reflekterer over  Paulus som hadde for vane å gå i synagogen hver sabbat.

Og jeg tenker at det jeg gjør nå, må være en god vane å ta vare på. Den gode vanen som får det til å blomstre, fordi den åpner opp for hans vann, hans sol.

Jeg ser på naboens bed og tenker at i år blomstrer det vakrest hos meg.

Jeg har åpnet kranen og brukt “svetteslangen” hver kveld.

Åpna opp for vannet.

- Jeg? Kan jeg være en åndelig veileder?  spør jeg.

Og får tilbake:

- En åndelig veileder er en som åpner opp for mitt vann, slik at pilgrimen kan få blomstre som jeg vil, i mitt solskinn.

Vi blomstrer på forskjellige vis, derfor er vi vakre sammen, og alle kommer til sin rett.

Slik funderer jeg over kaffekoppen og sender en takknemlig tanke til engelen som tok ugresset en gang under forrige retreat…av og til har de hagehansker på.

Å samle på gledene

Denne våren og sommeren har jeg bevisst samlet på en spesiell nytelse og glede: Å sitte ute på trappa med frokost og kaffekopp.
Med søndagsfrokostbrettet i Baden-baden-stolen, eller bare rett på dørstokken når jeg ikke har så god tid.
Jeg samler inntrykket av tunet, har fulgt sommerens utvikling, og ikke minst:
Jeg samler på lys og varme, et livgivende lager å ta av i den lange, kalde og mørke vinteren…

Hva slags hverdagsgleder samler du på nå?

Å stoppe opp

Å stoppe opp.
Å stoppe opp kan være å legge fra seg lista med gjøremål og gå i fjellet på fridagen.

Å stoppe opp – fordi noen stod og sperra vegen. Men det gikk veg utenom!

Å stoppe opp – når målet er i sikte, og innta det sakte.

Å stoppe opp – fordi noen blei for nærgående. Trekke seg tilbake og sette grenser.

Å stoppe opp – ved akkurat den utsikta en ønsket i tepausen!

Listene venter til i morgen.
Stoppe opp og ta vare på gaven idag.

Å stoppe opp. Å bli stoppa opp. Og se Gud i det som skjer.

Pinse .Når eg vil se for meg det som skjedde, og høyre suset av

Anden, er det elva som brummer forbi eg høyrer og ser.

Vannet – både ondt og godt. Og eit bilete på Anden som Jesus

sender.

Vassmengder – kan vi la vere å tenkje på dei no?

Kor er Gud i dei?

No må det ikkje regne meir, seier eg. Du kan ikkje la dette

vare ved, Herre. Eg vil ikkje!

Då eg skulle køyre til kyrkja i dag langs Kollavegen, kom eg

berre til Årstallssvingen. Muren langs vegen hadde rasa ut. Eg måtte stoppe.

Rygge eit stykkje, og snu.

Av og til velgjer eg å stoppe opp og sjå etter Gud der eg

er. Kor er du? Kva vil du meg?

Andre gonger vert eg stoppa. Vert tvinga til å sjå, eller

lytte. Nei, ingen kan tvingja meg til det. Eg kan velgje å ikkje lytte,

uansett, eller velgje kven eg vil lytte til. Eg kan snakke hol i hovudet på han

utan å gje han sjansen til å kome til orde…det er ikkje vanskeleg!

Men når han stoppar meg, har eg sjansen. Til å spørje, lytte

og snu.

Kor er du i flaumen, kva vil du oss? Kor er du i min kvardag

og fest?

Kva vil Han meg? Vil Han meg noko?

Då er det du spør meg:

Kven og kva er det du stoler på? Kva er viktigast for deg –

det som kan drive vekk, eller eg som alltid er der? Eg som elska deg først?

Korleis kan du elska oss når du tar frå oss ting vi har

jobba og slitt for, når du riv tryggleiken vekk under oss? Mange er redde, vi har

ikkje kontrollen lenger…seier eg.

Når eg trur at du ikkje har noko svar til dette, kjem det

stilt, men sterkt:

Eg er i flaumen og i angsten, eg er din tryggleik. Og somme

tider lyt du gripe han i trass.

Du er skapt til meg fordi det var min lengsel å elska deg. Eg

døydde for deg. Eg er hos deg. Eg er kjærleiken og nærleiken som aldri vert

fråvær, om ikkje du vel det slik. Så treng du ikkje ottast

anna enn dei flaumane som vil riva deg bort frå meg.

Vil du stole på meg? Vel du tilliten?

Og eg gjev deg den gåva å leve ut min kjærleik i verda, der tryggleiken treng eit navn.

No er det eg som vert stille.

Kva er din lengsel - Kva er di bøn? Kva svarar Han deg?

Ved Årstallssvingen, Kollavegen

Sjå skodda stig

sjå skodda stig

vik bort

min mørke natte - draum

ver still

mi tause lengt

eg ser ei ny

og reinsa verd

med skodde-leik

ikring

eg ser dei vakre

grøne tre

der skar og nut stikk fram

ein venleik som eg ikkje såg

igår då sola brann

min klårleik etter skoddenatt

mi visse etter regn

eg kjenner deg når skodda stig

og veit meg i di famn

 



Etter påske

velt steinen fra

mine illusjoner må avdekkes

mine stolte vakter falle om

så jeg kan snu meg

og se din nye landingsplass i mitt liv

Godt nytt år!